Inzicht

Werkloos vs. werkzoekend

Werkzoekend vs. werkloos. Het zijn termen die in de volksmond vaak door elkaar gebruikt worden. Is de overstap van werkloos naar werkzoekend makkelijker wanneer je er ook de voordelen van inziet? Wanneer je ziet dat werken ook bepaalde behoeftes zinvol kan invullen? Saskia Poelmans, outplacement- , burn-out coach en psycholoog bij Skill BuilderS heeft de voorbije jaren intensief werkzoekenden begeleid naar een job. Ontdek haar waardevolle inzichten.

“Het verschil tussen werkzoekend en werkloos leerde ik in 2016 al snel kennen toen ik Camille in begeleiding kreeg. Zij was op dat moment dertig jaar werkzoekend, althans op papier, want Camille had in al die jaren amper gesolliciteerd. Ze had zich vooral toegelegd op de opvoeding van de kinderen en daar had eigenlijk geen haan naar gekraaid. Tot nu. Dertig jaar werkloos dus en vanaf nu werkzoekend. Meteen een stevige uitdaging.

Doorheen de jaren heb ik geleerd dat deze overstap van werkloos naar werkzoekend makkelijker gaat wanneer mensen de voordelen ervan inzien, wanneer ze zien dat werken bepaalde behoeftes zou kunnen invullen. Velen die aan het werk gingen lieten me achteraf weten dat het zo fijn was om ‘terug onder de mensen te komen’, om terug een reden te hebben om zich ’s morgens op te maken en mooi aan te kleden, om terug een daginvulling te hebben, om voldoening te halen uit het leven, … Anderen hebben hun werkloze leven zo ingericht dat ze dit uit andere dingen halen, bijvoorbeeld vrijwilligerswerk en zij voelen geen nood om terug aan het werk te gaan. Nog anderen kiezen ervoor om ‘in het zwart’ te werken, wat nog steeds een grote brok onzichtbare economie is in ons land.

Velen zullen nu denken: “Saskia, vergeet je niet de belangrijkste motivator om werk te zoeken? Geld! Mensen gaan toch werken om hun boterham te kunnen verdienen?” Maar geld is in veel gevallen geen motivator meer, daarvoor is het verschil tussen de uitkeringen en de lonen voor een grote groep te laag in ons land. De mensen uit deze groep snijden zichzelf soms in de vinger door ervoor te kiezen om te werken in plaats van te stempelen. Ik denk dat dit een belangrijk aandachtspunt is voor het beleid in ons land."

“Ze willen niet werken”

"De afgelopen jaren had ik ook frustratie. Dan regelde ik voor iemand een sollicitatiegesprek of zorgde ik ervoor dat iemand de kans kreeg om stage te lopen op zijn of haar voorkeursbedrijf en dan kwam deze persoon niet opdagen of weigerde uiteindelijk toch de stage. Ik wou iedereen graag helpen, deed voor 150% mijn best en achteraf durfde ik dan wel eens denken “Waarom eigenlijk? Ze willen toch niet werken.”

De waarheid is dat iedereen zoveel meer is dan enkel en alleen werkzoekende

"Een mooi verhaal om dat te illustreren is dat van Alan. Een jongeman die vol enthousiasme voor zijn stage wou gaan, maar op dag twee al niet meer kwam opdagen. Ik nodigde hem uit voor een gesprek op kantoor en toen bleek waarom. Alan was geen jongere die nog niet de juiste arbeidsattitudes had of die nog geen zin had om te gaan werken. Alan zijn moeder worstelde al jaren met een depressie en deed zo nu en dan een suïcidepoging. Alan was op die eerste stagedag zo op zijn ongemak geweest omdat hij niet op zijn moeder kon letten, hij leefde de hele dag in angst voor wat hij zou aantreffen als hij thuis zou aankomen. En dag twee durfde hij dat niet meer aan.

Of het verhaal van Frank. Een man met verschillende masterdiploma’s die desondanks geen job vond. Hij was over heel veel dingen enthousiast, tot ze concreet werden en dichterbij kwamen. Dan kwam er steeds van alles en nog wat tussen. Er waren momenten dat ik twijfelde aan zijn motivatie, maar wat er werkelijk aan de grondslag lag van zijn gedrag was angst. Angst voor nog een afwijzing, angst om nogmaals te falen. Het is dan makkelijker om al vooraf de kans zelf af te schieten en zo het risico vermijden op een zoveelste negatieve beoordeling."

En zo zit er onder elk gedrag een reden

"Langdurig werkzoekenden zijn dus mensen die in hun leven met moeilijkheden worden geconfronteerd. Zij ondervinden drempels naar de arbeidsmarkt die meestal niets met motivatie te maken hebben, maar van allerlei aard kunnen zijn: beperkte kennis van de taal of computer, verslavingen, stemmingsstoornissen, dreigende dakloosheid, kinderen met beperkingen… Ik ben de afgelopen jaren maatschappelijk werkster, psychologe, lerares in IT, Nederlands, rekenen, rijbewijzen … geweest. En deze verschillende rollen maakten de job ook heel boeiend en gevarieerd.

Voor velen heb ik iets kunnen betekenen, maar er waren er ook die ik niet kon helpen, die nog niet klaar waren om geholpen te worden, hoeveel rollen ik ook aan nam. Er was die stagiair die het vertrouwen van de werkgever en dat van mij beschaamde door te stelen. Er was de stagiaire die van het toilet bevrijd moest worden na een overdosis drugs. Er was die coachee die me begon te stalken. Er was die coachee die mijn handtekening en naam gebruikte om iets los te krijgen van zijn schuldbemiddelaar. En ga zo maar door. Ik hoop dat zij op het juiste moment de juiste hulp aangeboden krijgen en aannemen."

67-33

Vooroordelen

"Zelf sta ik, of probeer ik, zo onbevooroordeeld mogelijk in het leven te staan. De afgelopen jaren ontdekte ik dat dat geen evidentie is. Langdurig werkzoekenden zouden profiteurs zijn of lui, of er zal wel iets ‘aan schelen’ waardoor ze zo lang werkzoekende zijn. Ouderen hebben te veel eisen en jongeren niet de juiste attitudes. We hebben in België nog een lange weg te gaan als het gaat om gelijke kansen.

Wanneer mensen de kans krijgen om zich te bewijzen, merk ik dat veel werkgevers hun vooroordelen moeten bijstellen. Denk maar aan Camille uit het begin van dit artikel, dertig jaar werkzoekend en 55-plusser. Zij kon na een beroepsverkennende stage van een maand deel uitmaken van de interim poule van de werkgever.

Wanneer mensen de kans krijgen om met jou in gesprek te gaan, leer je wat je eigenlijk al wist: Elk huisjes heeft zijn kruisje, tegenslagen maken deel uit van het leven en de dingen lopen niet altijd zoals je wil. En ook deze periodes van inactiviteit vertellen je iets over deze persoon: over hun zorgzaamheid, hun veerkracht, hun moed, …

Ook werkzoekenden hebben wel eens last van vooroordelen. Ze zijn ervan overtuigd dat werk zoeken of stage lopen geen zin heeft omdat ze te oud, te jong, te … zijn. Ik denk dan meteen aan het verhaal van Marie. Zij was 59 jaar toen ze in begeleiding kwam en was ervan overtuigd dat er geen enkele werkgever haar nog de kans zou geven om aan de slag te gaan. Een stage zou er volgens haar alleen maar voor zorgen dat er van haar geprofiteerd werd als goedkope werkkracht. Bovendien was de timing dan ook nog eens slecht, want haar moeder lag net in het ziekenhuis.

Na heel wat heftige gesprekken ging Marie van start op een stageplaats waar er begrip was voor de situatie met haar moeder en waar er daarmee rekening werd gehouden in haar stage-uren. Tijdens de stage komt plots het nieuws dat er een collega ontslag heeft genomen en dat de werkgever Marie graag een contract van onbepaalde duur wil aanbieden. Marie en de werkgever zijn ongeveer even oud en zullen over enkele jaren samen op pensioen gaan."

Wat neem ik mee uit dit hoofdstuk?

"Verandering moet van binnen uit komen.

Er zijn geen moeilijke mensen, enkel mensen met moeilijke omstandigheden. Wees lief voor elkaar, je weet nooit wat iemand anders op dat moment doormaakt. Wanneer jij je stekels opzet, zal de ander dat ook doen en kom je niet dichter."

Durf je blik te verruimen, durf jezelf in vraag te stellen. In twijfel zit de ware wijsheid.”