Burn-outpreventie: wanneer is het te laat?
Burn-out wordt sinds 2015 erkend als werkgerelateerde aandoening? Dat wil zeggen dat de overheid erkent dat je door je beroep meer dan de algemene bevolking blootgesteld wordt aan een schadelijke factor die gedeeltelijk de oorzaak voor je ziekte vormt. Een belangrijke stap, want deze erkenning maakte het opstarten van preventieprogramma’s mogelijk om zo de verdere toename van het aantal burn-outs tegen te gaan. Concreet houdt dit in dat jouw medewerker die tegen een burn-out aanloopt, begeleiding kan krijgen bij een psycholoog in combinatie met een kinesitherapeut. Fedris (het Federaal agentschap voor beroesprisico’s) neemt de kosten op zich. Onze collega Saskia Poelmans, psycholoog en stress & burn-outcoach, licht toe.
Wanneer ingrijpen?
Wanneer is het tijd om in te grijpen en wanneer is het te laat om nog aan preventie te doen? We merken in de praktijk dat heel wat preventieadviseurs, huisartsen, … te laat doorverwijzen naar het Fedris-programma. Vaak zetten mensen pas de stap naar een preventieadviseur of huisarts als de klachten ernstig worden. Hoe pik je als leidinggevende of als collega signalen op dat het voor iemand in je team wat veel is de laatste tijd? Waar kan je op letten?
4 stadia
In stadium 0 loopt alles goed. Jouw collega/medewerker is betrokken bij het werk, haalt er energie uit, identificeert zich heel erg met de organisatie. Hij of zij functioneert goed en heeft goede contacten met collega’s.
In stadium 1 beginnen er kleine alarmbelletjes af te gaan. Jouw collega/medewerker ervaart dat zijn/haar waarden toch niet altijd gelijk lopen met die van de organisatie of dat de organisatie soms onhaalbare doelen stelt, dat er niet altijd genoeg erkenning of respect is voor het werk, … In reactie hierop gaat die persoon juist een tandje bijsteken in de hoop dat het gevoel uit stadium 0 terugkomt. Helaas zal er hierdoor vooral uitputting komen opzetten.
Kortom wat er uitziet als een gemotiveerde, enthousiaste collega die er volop voor aan het gaan is, is misschien iemand die onder het wateroppervlak heel hard aan het worstelen is. Misschien ook niet, maar het kan geen kwaad om aandachtig te zijn.
In stadium 2 wordt het echt tijd om in te grijpen als je nog aan preventie wil doen. Jouw medewerker/collega begint zich steeds sterker af te vragen of deze functie/organisatie wel bij hem of haar past. Een aantal klinische symptomen komen tot uiting.
- Fysieke symptomen: vermoeidheid, uitputting, nooit meer het gevoel uitgeslapen te zijn, heel moe en toch de slaap niet kunnen vatten, klachten aan het spijsverteringsstelsel, spierpijn, versnelde ademhaling, …
- Affectieve symptomen: sneller geïrriteerd, sneller emotioneel, onzekerder over prestaties, schuldgevoelens, … Men begint zich ook af te reageren op mensen in de privé-sfeer (partner, kinderen, ouders, …).
- Cognitieve symptomen: vergeetachtigheid, moeite om zich te concentreren, moeilijker om verschillende dingen tegelijk te doen of te schakelen tussen taken, meer twijfelen, …
- Gedragsmatige symptomen: meer ongezond gedrag stellen (ongezond eten, minder bewegen, vaker een glas alcohol drinken, …) meer fouten maken, cynisch reageren, sarcastische humor, …
Te laat voor preventie?
Wanneer is het dan te ver om nog te spreken van preventie? Wanneer is het te laat voor preventieve begeleiding?
In stadium 3 is de collega voor langere tijd uitgevallen (meer dan twee maanden). Het lukt niet langer om de kloof te overbruggen tussen het snelle werkritme en alle verwachtingen en hoe de persoon zich voelt. Heel vaak is er iets gebeurd, de druppel die de emmer doet overlopen (een angstaanval, een (grote) fout, een aanvaring of zelfs opmerking van collega, … De emotionaliteit heeft plaatsgemaakt voor een afgevlakt gevoel, men slaapt heel veel, … Ook al is in dit stadium preventieve begeleiding niet meer mogelijk. Toch is het heel belangrijk om begeleiding te voorzien om te voorkomen dat de persoon een depressie ontwikkelt.
1 op10 tot maar liefst 1 op 3 werknemers bevindt zich in een voorstadium van burn-out (al naargelang het onderzoek en de doelgroep). Heel veel leed kan voorkomen worden door op tijd in te grijpen. Hoe langer je een verkeerde weg volgt, hoe langer het duurt om terug op het juiste pad te geraken. Dat is ook zo in het herstel van stress en burn-out. Denk nooit dat de klachten niet ernstig genoeg zijn voor begeleiding. Preventieve begeleiding is een waardevol cadeau dat de persoon meeneemt voor de rest van het leven.
Wens je meer info over Fedris?
