De verliescyclus van stress
Stress wordt nog vaak gezien als iets erg statisch: er gebeurt iets in de omgeving en daarop komt een reactie van het individu. In een stress-situatie wordt een verliescyclus in gang gezet. In onderstaand artikel gaat Saskia Poelmans, psycholoog en stress- & burn-out coach bij Skill BuilderS, verder in op de impact van het al dan niet kunnen gebruik maken van hulpbronnen, ons stressniveau bepaalt.
Stel je volgende case voor: jouw rechtstreekse collega valt ziek waardoor jij zijn of haar taken moet opvolgen en jouw werkdruk stijgt. Bovendien valt er daarmee ook een hulpbron weg, want jouw collega was ook jouw 'go to' voor advies op het werk of om even te kunnen ventileren. Dit onevenwicht tussen werkeisen en hulpbronnen zal voor stress zorgen.
De ‘conservation of resources theory’ (Hobfoll, 1989) gaat nog een stapje verder. Het proces is namelijk veel dynamischer dan dat.
Volgens de ‘conservation of resources theory’ streven mensen ernaar om zoveel mogelijk hulpbronnen te verwerven, te behouden en te beschermen. Er zijn verschillende soorten hulpbronnen:
- Objectieve hulpbronnen zoals een ergonomische werkplek, sociale steun van collega’s en leidinggevende, autonomie, de mate waarin jouw vaardigheden passen bij de job die je uitoefent, beschikbare hulp op het werk zoals een interne of externe loopbaancoach of psycholoog, …
- Voorwaardelijke hulpbronnen zijn hulpbronnen die je toegang geven tot andere hulpbronnen zoals geld, kennis, beschikbare tijd, mentale en fysieke energie,…
- Persoonlijke hulpbronnen zijn je eigen vaardigheden of kenmerken zoals zelfvertrouwen, optimisme, jobspecifieke vaardigheden, sociale vaardigheden, gevoel van self-efficacy , …
Bovendien zorgt een onevenwicht in werkeisen en hulpbronnen voor stress en dit zet vervolgens een verliescyclus in gang.
Volgens de ‘conservation of resources theory’ zijn het vooral de mensen die al weinig hulpbronnen hebben om mee te starten, die het meeste risico lopen op verliescycli. Denk bijvoorbeeld aan de situatie waarbij je na je burn-out bij een vorige werkgever besluit van werk te veranderen, maar nog steeds kampt met een aantal klachten zoals vermoeidheid of concentratieproblemen. Dan start je met beperkte voorwaardelijke hulpbronnen, je zal door de vermoeidheid en de concentratieproblemen minder werk verzet krijgen waardoor je werkdruk stijgt. Mogelijks werk je wat langer door om het allemaal gehanteerd te krijgen met als gevolg dat je nog minder recupereert en nog vermoeider bent. Na verloop van tijd begin je misschien wel fouten te maken door de vermoeidheid, je begint aan jezelf te twijfelen en steekt tijd in het dubbelchecken van je werk. Tijd die al zo schaars was. Mogelijks heb je daardoor ook het gevoel niet de tijd te hebben om in gesprek te gaan of hulp te vragen bij je collega’s of leidinggevende. En daarmee is er weer een belangrijke hulpbron die wegvalt. Enz.
Niet alleen wie start met weinig hulpbronnen, maar eigenlijk iedereen loopt risico om in een verliescyclus terecht te komen. Denk maar aan de situatie in het begin van dit artikel waarbij jouw naaste collega ziek valt. De werkdruk loopt op, je 'go to' voor advies valt weg waardoor er een aantal taken niet afgewerkt raken, maar door de werkdruk ontbreek je de tijd (voorwaardelijke hulpbron) om het zelf uit te zoeken of het probleem aan te kaarten bij je leidinggevende (objectieve hulpbron). Uiteindelijk besluit je dit na de werkuren uit te zoeken en de sportles te laten vallen waardoor je mentale energie verder afneemt, je vindt nog steeds geen oplossing en je raakt niet in slaap omdat je erover blijft piekeren. ’s Anderendaags ben je zo moe dat je geen zin hebt om te koken en besluit fastfood uit te halen waardoor je lichaam niet de nodige voedingsstoffen binnen krijgt, maar zelfs een zware maaltijd moet verwerken. De vermoeidheid zet zich verder. Uiteindelijk begint ook je eigen werk eronder te lijden waardoor je aan jezelf begint te twijfelen (persoonlijk hulpbron). Enzovoort.
En zo krijg je een verlies cyclus waarbij de effecten cumuleren tot… je in een burn-out terecht komt.
Wil je hierover meer weten?
Herken je bepaalde patronen en heb je hulp nodig om je eigen verliescyclus te doorbreken?
Aarzel niet en contacteer Saskia Poelmans of bel ons op 053/85 77 77.
Ervaar jij veel stress?
En wil je voortaan ook echt iets veranderen? Dan is onze Less Stress Academy misschien wat voor jou?
Of merk je dat jouw werk jouw grootste bron van stress is? Wil je je loopbaan een andere wending geven zodat je terug beter in je vel zit? Dan staan we je bij met raad en daad via onze loopbaanbegeleiding bij Skill BuilderS.
Relevante Tips, Nieuws & Inzichten
De-connectie
Ben jij vastgekluisterd aan je smartphone? Ook 's avonds wanneer je je voorneemt om even te de-connecteren en bij te tanken voor de volgende dag? Het is tegenwoordig geen evidentie om even offline te gaan in dit, steeds veranderende, digitale tijdperk. Lees en ontdek hoe ook onze coach Sanne Branders af en toe worstelt met het tijdig uitzetten van haar smartphone.
Werkbaarheidscheque voor werkbaar werk
Inzetten op werkbaar werk is een win-win voor zowel werkgevers als werknemers. Werknemers blijven langer en met meer ‘goesting’ aan de slag en organisaties kunnen rekenen op gedreven, competente en dus productievere werknemers, wat de efficiëntie van de organisatie ten goede komt.
Aan de slag als oudere werknemer? So What?
Voor het overgrote deel van de werknemers heeft ontslag een grote impact. Velen onder ons identificeren zich met hun job, en dus voelt ontslag vaak aan alsof er letterlijk een deel wordt weggesneden. Je verliest niet alleen je dagelijkse routine, maar ook je financiële zekerheid en bovendien de collega’s waarmee je vaak jarenlang vele uren per week lief en leed deelde. Vooral de niet-meer-zo-piepjonge medewerkers hebben doorgaans een lange anciënniteit. Dertig tot veertig jaar geleden was het trouwens heel gewoon om je leven lang bij dezelfde werkgever te blijven. Dan slaat ontslag nog diepere wonden. Zijn de kansen op werk na je vijftigste miniem? Kan een outplacementtraject de kans op een nieuwe job, ook na je vijftigste, vergroten? Jens Van Mol, Managing Partner bij Skill BuilderS, gaat hier dieper op in.
