Welk patroon blokkeert jouw loopbaan?

Bram is zijn job en zijn werkgever grondig beu. Hij wil ander werk vinden en wel NU, dus wil hij loopbaancoaching. We praten over zijn talenten en interesses en vergelijken die met verschillende jobs en functies. En toch, als puntje bij paaltje komt, solliciteert hij voor geen enkele job die overeenkomt met zijn profiel en wensen. Al een half jaar niet, hoewel hij dagelijks vloekt dat hij een hekel heeft aan zijn werk.

Katrien zit al een jaar thuis met een burn-out. Ze kan niet echt zeggen of het ondertussen al beter gaat of niet, maar ze is het beu om thuis te zijn en ze is het beu om vast te zitten in haar gedachten. Ze is al een keertje halftijds terug gaan werken maar dat heeft niet langer dan twee weken geduurd. Ze zat onmiddellijk terug in haar stress en vermoeidheid. “Meer rusten”, is het verdict van haar huisarts. Katrien vraagt zich af hoe je dat dan doet… ze is al een jaar aan het rusten en er verbetert niets.

Eline houdt ervan om evenementen te plannen. Ze droomt van huwelijken, familiefeesten en verjaardagsfeestjes die piekfijn georganiseerd en gedecoreerd zijn. Ze heeft zich al twee keer ingeschreven voor een opleiding en heeft zich telkens weer afgemeld net voor de start. Het wordt steeds lastiger om zichzelf nog te motiveren voor haar huidige job maar ze blijft er wel aan vasthouden. Het dagelijkse leven is immers al druk en hectisch genoeg en verandering van werk zou dat alleen maar verergeren.

Graaf een beetje dieper

Wat mij als coach bijzonder fascineert, is wat er verscholen gaat achter het verhaal dat mensen vertellen en de keuzes die ze maken. Wanneer mensen nadenken over hun loopbaan, denken ze vaak aan praktische, rationele dingen. Promotie maken, betere voorwaarden krijgen, meer verdienen, meer verantwoordelijkheden of je doorgroeien in je talenten. Het klinkt allemaal heel logisch: je weegt de voor- en nadelen tegenover elkaar af en beslist wat het beste is voor je. Maar soms kom je toch vast te zitten. Soms weet je wel wat je zou moeten doen, maar slaag je er maar niet in om het ook effectief uit te voeren. Soms blijf je in cirkeltjes draaien en verandert er niets. Ik ben in een loopbaancoaching altijd ontzettend benieuwd naar patronen. Ik ben er namelijk van overtuigd dat wat mensen tegenhoudt tijdens een loopbaancoaching zich ook afspeelt op andere vlakken in hun leven.

Waarom solliciteert Bram niet? We hebben toch duidelijk in kaart gebracht wat hem gelukkig maakt en waar zijn talenten liggen? En hij wil toch zo snel mogelijk weg bij zijn huidige werkgever, niet? “Kiezen is verliezen”, zucht Bram. Ja, hij wil écht weg uit zijn huidige job maar tegelijkertijd wil hij ook geen voordelen verliezen – en die zijn momenteel overvloedig aanwezig. Geen enkele andere job zal even dicht bij huis zijn én zo goed betalen én zo’n flexibele werkuren bieden. En dus blijft Bram boos en gefrustreerd zuchten en puffen. Hij zit vast. Hij haat zijn job maar er bestaat ook geen betere.

Katrien heeft niet het gevoel dat thuis zijn haar weer beter maakt dus dan kan ze even goed weer gaan werken, vindt ze. “Misschien volgende maand of zo”, zegt ze. De tranen staan haar in de ogen omdat de lekkende keukenkraan thuis maar niet gerepareerd geraakt en ook haar plan om de tuin eens mooi in te inrichten is nog steeds niet gelukt. Zodra die dingen wél in orde zijn, zal ze ongetwijfeld minder stress voelen en zal ze terug kunnen gaan werken.

Waarom heeft Eline zich al twee keer ingeschreven en even veel keren terug afgemeld? “Mijn gezinssituatie liet het niet toe,” verzucht ze. “Mijn man heeft een zelfstandige zaak dus ik moet het huishouden en de zorg voor de kinderen op mij nemen. Dat gaat nooit lukken als ik ook zelfstandige zou worden.” Ik vraag haar om met haar echtgenoot hierover te praten om samen tot een oplossing te komen. Ze gaat het gesprek uiteindelijk toch niet aan. “Ik weet wat de conclusie zal zijn”, stelt ze. “Ik kan maar beter blijven waar ik nu ben.”

Familiedynamieken

Hoe komt het dat mensen hun gevoel zomaar opzij kunnen schuiven voor compleet onlogische, pseudo-rationele oplossingen? Net daar zitten vaak de patronen verstopt. Daar vind je de kleine, hardnekkige gewoontes terug die ervoor zorgen dat mensen doen wat ze altijd al hebben gedaan. En zelfs als dat een slechte gewoonte is, blijven we ze toch tot in het oneindige toepassen op alles wat we meemaken. Het heeft allemaal te maken met je familiedynamieken: hoe je bent opgegroeid, hoe je hebt geleerd om om te gaan met bepaalde omstandigheden, welke rol je jezelf hebt aangemeten om de dagelijkse uitdagingen aan te kunnen. Die rol die je hebt aangenomen, kan je echter niet zomaar uitzetten op je werk. Je herkent dezelfde patronen in je denken en je gedrag, of je nu thuis bent of op je job.

Brams patroon is zich vastklampen. Hij is nog niet zo lang geleden gescheiden. Hij had zich jarenlang vastgeklampt aan een ongelukkig huwelijk omdat hij het vooruitzicht van een scheiding en alles wat erbij zou komen kijken absoluut verschrikkelijk vond. Uiteindelijk was zijn echtgenote toch vertrokken. Bram had het gevoel dat zij daarmee alles van hem had afgepakt. Dus klampt hij zich nog meer vast aan wat hij nog wél heeft. Rationeel gezien weet hij dat hij moet kiezen voor een job die hem gelukkiger zou maken. Zijn patroon fluistert hem echter in dat hij maar beter kan vasthouden aan de weinige zekerheden die hij nog heeft. Dat zeggen zijn ouders ook. Hij is immers al zo veel kwijt geraakt…

Katriens patroon is perfectionisme. Wanneer ze op het werk was, maakte of corrigeerde ze stiekem het werk van haar collega’s wanneer die niet keken omdat ze het niet kon verdragen dat zij de teamcijfers naar beneden haalden. Wanneer ze thuis is, ziet ze alleen maar mankementen en verbeteringsmogelijkheden, zelfs al is haar man elk weekend bezig om de huis te renoveren en verfraaien. Haar leven zal pas stressvrij zijn wanneer alle lopende problemen zijn opgelost. Was ze als kind ook al zo gefocust op perfectie, vraag ik me af? Eline slikt de tranen weg en vertelt: “In het eerste middelbaar was ik de beste van mijn klas. Het jaar erna kreeg ik klierkoorts. Ik was lange tijd afwezig en mijn punten zakten. Mijn vader concludeerde daaruit dat ik het nooit zou halen en verplichtte me om naar het beroepsonderwijs te gaan om een stiel te leren. Daar bestempelden ze me echter als een luierik: te slim om daar te zitten maar te lui om te werken voor een moeilijkere studierichting. Ik wou ze laten zien dat ik geen dommerik of luierik was. Daarna heb ik nooit nog minder dan 90% behaald op eender welk vak.”

Elines patroon is de slachtofferrol. Wat er ook gebeurt, het is haar taak om de boel recht te houden. Ze doet het huishouden, werkt voltijds, zorgt voor de kinderen en nodigt op tijd en stond vrienden en familie uit voor leuke dinertjes en feestjes. Dat vindt ze normaal. “Ik kan me niet voorstellen dat mijn man plots het huishouden zou gaan doen. Hij heeft het ook niet gemakkelijk hoor, met zijn zaak. Zoiets kan ik echt niet van hem verwachten”, argumenteert ze. “En trouwens, mijn moeder heeft ook altijd voor ons gezorgd terwijl ze eigenlijk een enorm getalenteerde danseres was. Als echtgenote en als moeder kan je gewoon niet voor jezelf kiezen.”

Klaar om gecoacht te worden?

Je hoeft geen therapeut te zijn om de patronen te herkennen. Bram moet eerst rouwen om zijn verloren huwelijk vooraleer hij andere dingen kan loslaten. Katrien kan helaas haar overleden vader of leerkrachten niet meer aanspreken maar oefent nu in therapie op constructieve gedachten om haar perfectionisme los te laten en haar eigenwaarde op te krikken. Eline ging in gesprek met haar moeder zodat ze zichzelf kon toelaten om een nieuwe rol aan te nemen, namelijk die van moeder, echtgenote én professional die kiest voor haar talent.

Vergeet dus de mythe die zegt dat je werk en privé gescheiden moet houden. Het is toch onmogelijk. Wil je iets veranderen in je leven, dan moet je jezelf vrijmaken van hindernissen. Dat begint bij jezelf en je naaste omgeving. Vergis je dus niet, loopbaancoaching is keihard werken wanneer je er écht voor wil gaan. Je komt er niet zomaar een paar uurtjes zitten om je CV op te leuken of de puntjes op de i te zetten in je motivatiebrief. Voor velen is loopbaancoaching een bijzonder pittig en confronterend traject. En in de beste gevallen verandert er veel meer in je leven dan alleen je professionele situatie!

Wil je hierover graag meer in detail praten?

Contacteer Anouk Smets of onze loopbaanconsulente Ellen of bel ons op 0800 616 71.